Letter from King Narai (r. 1656-1688) in Ayutthaya to the Supreme Government in Batavia, (received) 2 March 1674, and the answer from Batavia, 27 april 1674
DAGHREGISTERS VAN BATAVIA, 2 MAART 1674 [1]
De Koning heeft begrepen van een Engels schip, Philip and Anna genaamd, dat de Hollanders dat schip genomen hebben toen het van Siam was vertrokken. Zij hebben daarin twee kisten en een Japans comptoir [2] gevonden. Men zei dat de Koning van Siam die goederen aan de leiders in Engeland gezonden zou hebben. Daarom werden deze door de Hollanders uit respect voor de Koning van Siam niet geopend, maar eerst in bewaring genomen. Derhalve verzoek ik nu dat deze mij mogen worden toegezonden, met een brief van de Gouverneur-Generaal. En indien de Gouverneur-Generaal dit goed vindt, zal dit zeer verstandig zijn en ook strekken tot de onderhouding van de lange vriendschap tussen de Koning van Siam en de Koning van Holland. Want het is zeker dat ik al het genoemde aan de Engelse kapitein die in Suratte woont had gezonden. [3]
Ook heb ik gehoord dat de Hollanders met de koningen van Frankrijk en Engeland in oorlog waren. [4] Daarop heb ik de kapitein Johannes [5] laten roepen en hem daarover gevraagd, die het bevestigde. Ik ben daar zeer ontsteld over, temeer omdat ik vanouds wel weet dat de Koning van Holland in alles oprecht is en zijn contracten onverbrekelijk zijn. Derhalve bid ik God dat Hij hem de overwinning wil geven, want ik kan de Hollanders op het moment niet helpen.
Antwoord van de Hoge Regering in Batavia aan Koning Narai (1656-1688), 27april 1674.
DAGHREGISTERS VAN BATAVIA, 27 APRIL 1674 [6]
De Gouverneur-Generaal Joan Maetsuycker en de raden van de Staat der Verenigde Nederlanden in de Oriënt, die tot Batavia resideren, schrijven uit een oprecht en zuiver hart deze brief aan de grote Koning, die het gebied heeft over het koninkrijk en de landen van Siam, en van de hele wereld zeer werd geprezen wegens zijn wijsheid en vroomheid om zijn onderdanen goed te regeren en met alle koningen en landen goede vrede en vriendschap te onderhouden; aan wie de hemel wil geven een lang leven met gezondheid in alle voorspoed, en overwinning over zijn vijanden; voor zoveel een sterfelijk mens het geoorloofd is dat te begeren.
De brief die de grote Koning van Siam laatst aan de Gouverneur-Generaal schreef hebben wij goed ontvangen, met de eer en het respect die zulk een grote Koning toekomt. En ook de 20 bahar tin die als een geschenk aan onze vertegenwoordiger in Siam zijn overgegeven, waarvoor wij dankbaar zijn. De brief hebben de Gouverneur-Generaal en de raden van Indië doen vertalen en zij hebben daaruit gelezen de goede, oprecht en bijzondere genegenheid die de Koning hen en de Nederlandse staat toedraagt om de vrede en vriendschap met hen en haar onderdanen in deze landen, en de goede alliantie, voor eeuwig te onderhouden. De genegenheid van ons en alle Nederlanders jegens de Koning van Siam en zijn onderdanen zal ook voor altijd duren. De Gouverneur-Generaal en de raden van Indië zullen bij alle gelegenheden doen blijken dat zij de grote Koning van Siam dienen en helpen, zo veel als in hen vermogen zal zijn, opdat de vrede en vriendschap tussen Siam en Batavia mag blijven voortbestaan, zo lang de zon en de maan aan de hemel staan.
Verder, aangezien Zijne Majesteit schrijft dat het zeker is dat de twee kisten en een Japans comptoirtje die in het Engelse schip zijn gevonden, door Uwe Majesteit aan de Engelse kapitein te Suratte zijn gezonden, worden deze op het verzoek van Uwe Majesteit ongeopend en gesloten bij dezen weer aan Uwe Majesteit toegezonden.
Inzake de oorlog in ons land tegen de Franse en Engelse koningen verwachten wij dagelijks weer nieuws. Maar onze kapitein (in de loge te Siam) zal Uwe Majesteit kunnen berichten over onze overwinning ter zee [7] en de hoop op vrede.
Verder meldt Uwe Majesteits brief iets over lood. Wij hebben onze kapitein gelast Uwe Majesteit te verzoeken om ons 2 à 3 pikul lood en evenzoveel salpeter (tegen marktprijs) als proefmonsters toe te zenden. Wij hopen dat Uwe Majesteit dit zal gelieven toe te staan. De Gouverneur-Generaal en de Raden van Indië zullen daarvoor dankbaar zijn, gelijk zij Uwe Majesteit op het allerhoogste bedanken voor de hulp aan onze kapitein.
Nogmaals: wij zullen aangaande de Hollandse werklieden zoveel als mogelijk aan Uwe Majesteits begeren proberen te voldoen. De Gouverneur-Generaal en Raden van Indië hebben de grote Koning te Siam tegenwoordig niets anders tot een geschenk te zenden als:
- 1 stuks incarnaat [8] Hollands fluweel
- 1 stuks zwarte aurora [9] moira [10]
- 1 stuks gouden incarnaat moira
- 1 stuks goud en groen moira
- 1 stuks scharlaken
- 1 stuks karmozijnen rood laken
- 1 papegaaigroen laken
- 1 grote kist met flessen rozenwater
hetgeen wij eerbiedig verzoeken of Uwe Majesteit dit alles in goede genegenheid gelieft aan te nemen en te accepteren.
In het Kasteel Batavia, 27 april anno 1674. De Gouverneur-Generaal van Nederlands Indië, Joan Maetsuyker.[11]
-----
[1] [DKB] Dagh-Register gehouden int Casteel Batavia Anno 1674, Bataviaasch genootschap 1902, pp. 69-71.
[2] Kabinet.
[3] Het hoofd van de EIC in Suratte in 1674 was Gerald Aungier.
[4] Derde Engels-Nederlandse Oorlog (1672-1674)
[5] Johannes van der Spijck, 1668-1669 (acting), 1672-1676.
[6] DKB 1674 pp. 104-106. Dit is de eerste brief van de Hoge Regering die is opgenomen in de Daghregisters van Batavia.
[7] De Eerste en Tweede Slag bij het Schooneveld (bij Oostende) waarbij luitenant-admiraal-generaal Michiel de Ruyter de Frans-Engelse vloot onder leiding van Ruprecht van de Palts versloeg op 7 en 14 juni 1673. Mogelijk wist Batavia ook al af van de Slag bij Kijkduin op 11 augustus 1673, de laatste zeeslag tijdens de Derde Engels-Nederlandse Oorlog.
[8] Of ‘incornaat’ (Lat. incarnatio), hoog-rozerood, vleeskleurig rood.
[9] Aurora (Lat.) is de Latijnse godin voor de dageraad, ook wel het poollicht. Misschien hier in de betekenis van morgenrode kleur.
[10] Moira of moiré (Fr.) is een weefsel waarvan de structuur door persen plaatselijk is vervormd zodat een gegolfd effect ontstaat. Het wordt ook wel moor, tabijn of gewaterde zijde genoemd.
[11] Gouverneur-generaal van 1653-1678.